Archives
QUE CẤY TRÁNH THAI
Que cấy là phương pháp tránh thai dùng một hay các que nhỏ như que diêm chứa hormone progesterone cấy vào dưới da. Sau khi được đưa vào cùng da dưới cánh tay, các que cấy sẽ phóng thích dần dần lượng hormone vào cơ thể tạo ra tác dụng ngừa thai kéo dài có thể lên đến 5 năm. Hormone sử dụng trong que cấy tránh thai là progesterone : levonorgestrel hay etonogestrel. Số lượng que cấy có thể từ 1 đến 6 que tùy loại.
Hiệu quả tránh thai
Điều đầu tiên cần phải đề cập đến là hiệu quả ngừa thai thực sự ấn tượng của Implanon: 99.95%, Tỷ lệ này gần như tương đương với phương pháp triệt sản nữ. Khả năng thụ thai của người phụ nữ sau khi tháo que Implanon sẽ hồi phục hoàn toàn.
Cơ chế tác dụng
Cũng như các biện pháp tránh thai có progesterone khác, que Implanon hoạt động dựa trên 2 cơ chế chính:
1. Làm đặc chất nhầy cổ tử cung, ngăn không cho tinh trùng xâm nhập buồng tử cung.
2. Ngăn sự rụng trứng (ở hơn phân nửa các chu kỳ).
Khả năng có thai trở lại
Sau khi rút que cấy, khả năng có thai lại của người phụ nữ được hồi phục nhanh chóng và hoàn toàn.
Có thể lấy que cấy bất cứ khi nào bạn muốn.
Nếu bạn muốn có thai trở lại, hãy đến cơ sở y tế, nhân viên y tế sẽ lấy que cấy ra cho bạn.
Tác dụng phụ
Cũng như các biện pháp tránh thai có chứa hormone, Implanon có thể tạo ra sự thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt.
Trong vài tháng đầu triệu chứng có thể xảy ra là ra kinh ít hơn, ngắn hơn hay rong kinh >8 ngày, rong huyết, không có kinh. Sau 1 năm thì Implanon thường hay gây vô kinh.
Ưu điểm của Implanon
Đối tượng sử dụng của Implanon là rất rộng:
- Các bà mẹ đang cho con bú,
- phụ nữ trên 40 tuổi,
- người có u xơ tử cung có thể sử dụng Implanon an toàn.
- Các bà mẹ sau sinh, tốt nhất nên đợi trẻ hơn 6 tuần tuổi mới bắt đầu sử dụng que cấy.
- Các trường hợp có yếu tố nguy cơ cho tim mạch như hút thuốc lá, béo phì, tiểu đường hay cả bệnh nhân cao huyết áp đều có thể dùng Implanon.
Nhược điểm
Có thể gây rong kinh trong vài tháng đầu.
Vấn đề vô kinh khi sử dụng Implanon
Các trường hợp cần thận trọng
– Cho trẻ bú dưới 6 tuần sau sanh.
– Có huyết khối tĩnh mạch sâu ở chân hay phổi.
– Xuất huyết âm đạo chưa giải thích được.
– Ung thư vú hay có tiền căn ung thư vú.
– Đang có bệnh lý gan nặng.
– Đang sử dụng thuốc chống động kinh hay thuốc điều trị lao (rifampicin).
Kết luận
ĐẶT VÒNG TRÁNH THAI
Tác dụng tránh thai như thế nào?
Vòng tránh thai (hay còn được gọi là dụng cụ tử cung- IUD) là một dụng cụ bằng nhựa hình chữ T được đặt vào trong lòng tử cung của bạn. Vòng tránh thai có tác dụng gây phản ứng viêm trong lòng tử cung, ngăn không trứng (nếu có thụ tinh) làm tổ trong tử cung và phát triển thành bào thai. Vòng tránh thai không làm ảnh hưởng đến quá trình giao hợp của bạn.
Đặt vòng vào thời điểm nào?
Vòng tránh thai có thể đặt bất kỳ lúc nào, miễn sao người phụ nữ không phải đang có thai hoặc nhi ngờ có thai. Thời gian đặt vòng tốt nhất là khi đang hành kinh vào những ngày cuối cùng.
Đối với phụ nữ sau khi sinh thường, thời điểm đặt sau 6 tuần lễ, đây là thời điểm xong giai đoạn hậu sản. Tuy nhiên, để giảm tai biến của thủ thuật trong giai đoạn này, người phụ nữ nên đặt vòng tránh thai sau sinh 3-4 tháng.
Đối với những phụ nữ sau khi hút thai, sau khi uống thuốc bỏ thai, sau khi sảy thai chúng ta nên chờ đợi vào chu kì kinh đầu tiên rồi sẽ đặt vòng tránh thai, vì đã xác định được trong buồng tử cung đã sạch và chu kì kinh của người phụ nữ đã trở về bình thường.
Những lưu ý
Dấu hiệu cần tái khám ngay
Đối tượng không nên đặt vòng tránh thai
Chị em nếu bị viêm nhiễm đường sinh dục cấp chưa điều trị khỏi, phụ nữ mắc các bệnh lây truyền đường tình dục, chị em từng bị thai ngoài tử cung, có biểu hiện rong kinh, rong huyết chưa rõ nguyên nhân, tử cung bị dị dạng, người có thai hoăc nghi ngờ có thai, hay chị em mắc các bệnh lý van tim, hoặc mẫn cảm với chất đồng… thì không nên áp dụng biện pháp tránh thai này.
Cách sử trí các tác dụng ngoài ý muốn
Đau bụng dưới: thông thường sau khi ĐVTT có dấu hiệu đau trằn bụng dưới do phản ứng của vật lạ với cơ thể. Triệu chứng này sẽ giảm khi ta dùng thuốc giảm đau chống co thắt.
Đặt vòng tránh thai sau khi sinh
Vòng tránh thai có hai loại: chứa đồng và loại chứa levonorgestrel. Vòng tránh thai có tác dụng 5 -10 năm, không ảnh hưởng sữa mẹ. Nhược điểm của phương pháp này là không phòng tránh được các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.
Tác dụng phụ có thể xảy ra
Có thai ngoài tử cung: Một số khác khi đặt vòng tránh thai những vẫn có thai ngoài tử cung. Tuy nhiên tỷ lệ này không đáng kể.
KHÁM THAI 3 THÁNG GIỮA
Những thay đổi của thai kỳ 3 tháng giữa
Đây là khoảng thời gian tuyệt vời nhất đối với các mẹ bầu khi cảm nhận được sự di chuyển lần đầu tiên của bé yêu trong bụng. Đó là hiện tượng thai máy, thường xảy ra ở tuần thai 16 – 20. Ở người con rạ, người mẹ thấy thai máy sớm hơn so với người con so. Ngoài ra ở giai đoạn này, hầu hết các triệu chứng khó chịu như nghén, mệt mỏi… đa phần đều đã hết. Do vậy mẹ bầu có thể ăn uống được nhiều thứ mình thích hơn, thấy dễ chịu hơn nhiều so với giai đoạn 3 tháng đầu tiên (từ lúc có thai đến khi thai đủ 13 tuần.
Tuy nhiên ở 3 tháng giữa của thai kỳ (14 đến 26 tuần), nhiều sản phụ có thể gặp tình trạng táo bón, chóng mặt và khó thở do thai lớn lên gây sức ép lên lồng ngực và phổi, ép lên các tĩnh mạch. Bên cạnh đó các vết rạn ở da bắt đầu xuất hiện ở ngực, mông, đùi.
Khám thai 3 tháng giữa là khám những gì
Lịch khám thai trong 3 tháng giữa:các thai phụ khám thai mỗi 4 tuần một lần cho đến 28 tuần. Các công việc quan trọng là siêu âm khảo sát hình thái thai nhi (siêu âm 4D) từ tuần thứ 20 đến 24, test tầm soát tiểu đường thai kỳ (OGTT) từ 24 đến 28 tuần và tiêm phòng uốn ván rốn.
Khảo sát dị tật thai nhi
Quy trình khảo sát dị tật thai nhi được thực hiện trong suốt thai kỳ. Tuy nhiên, đa phần các dị tật về mặt hình thái thai nhi sẽ được phát hiện trong giai đoạn 3 tháng giữa. Siêu âm hình thái thai nhi (siêu âm 4 chiều) là một khảo sát nhằm tìm các bất thường thai nhi về mặt cấu trúc và hình thái.
Tầm soát bệnh lý đái tháo đường
Đái tháo đường ở phụ nữ mang thai chia thành 3 loại:
- Đái tháo đường trong thai kỳ (DIP) là đái tháo đường đã được chẩn đoán trước khi mang thai hoặc trong giai đoạn sớm của thai kỳ.
- Đái tháo đường thai kỳ là những trường hợp người phụ nữ không bị đái tháo đường trước lúc mang thai và chỉ được chẩn đoán đoán đái tháo đường ở từ thời điểm 24 tuần trở về sau.
Test dung nạp Glucose 75 gram hiện nay được triển khai thường quy cho mọi thai phụ Việt Nam từ 24-28 tuần nhằm tầm soát đái tháo đường thai kỳ. Tuy nhiên, đối với những người phụ nữ có nguy cơ cao bị đái tháo đường thai kỳ như tiền sử gia đình có người bị đái tháo đường, béo phì, bị hội chứng buồng trứng đa nang PCOS, tiền sử sinh con to trên 4000 gram hoặc tiền sử thai chết lưu…, việc thực hiện xét nghiệm dung nạp glucose 75 gram có thể thực hiện từ rất sớm, trong 3 tháng đầu của thai kỳ nhằm phát hiện những trường hợp đái tháo đường trong thai kỳ (DIP) chưa được chẩn đoán trước lúc mang thai. Tuy nhiên, các chỉ số xác định đái tháo đường trong thai kỳ lúc này tương tự như những phụ nữ chưa mang thai (đường huyết lúc đói >126 mg/dL) chứ không phải của người đái tháo đường thai kỳ (lúc 24028 tuần).
Đa số những trường hợp đái tháo đường thai kỳ sẽ biến mất sau sinh. Tuy nhiên, một số thai phụ sẽ bị đái tháo đường type 2 về sau.
Theo dõi sự phát triển và đánh giá tình trạng sức khỏe thai nhi
Thai nhi đang phát triển như thế nào là một câu hỏi của bất kỳ bà mẹ ông bố nào khi chuẩn bị đón bé yêu chào đời. Việc theo dõi sự phát triển của thai nhi được thực hiện qua thăm khám lâm sàng của người BS chuyên khoa phụ sản (đo bề cao tử cung, vòng bụng…), siêu âm các kích thước của thai nhi (Đường kính lưỡng đỉnh, chiều dài xương đùi, đường kính ngang bụng, chu vi vòng bụng…), khảo sát Doppler mạch máu nuôi dưỡng (Động mạch rốn, Động mạch tử cung) hoặc Doppler mạch máu của bản thân thai nhi (Động mạch não giữa…).
Tiêm ngừa uốn ván
Bệnh uốn ván (tetanus) là một bệnh cấp tính do ngoại độc tố (tetanus exotoxin) của vi khuẩn uốn ván (Clostridium tetani) phát triển tại vết thương trong điều kiện yếm khí. Các triệu chứng của bệnh được biểu hiện là những cơn co cứng cơ kèm theo đau, trước tiên là các cơ nhai, cơ mặt, cơ gáy và sau đó là cơ thân. Để phòng ngừa uốn ván cho trẻ sơ sinh, theo phác đồ khám thai của bộ y tế Việt Nam, mọi phụ nữ mang thai cần được tiêm phòng uốn ván hai mũi các nhau 1 tháng. Mũi cuối cùng nên được tiêm trước khi sinh ít nhất 1 tháng.
Trưởng Phòng khám Phụ Sản- Bệnh viện Đại học Y Dược (cơ sở 2)
Trưởng Đơn vị Hậu Sản- Hậu phẫu- Bệnh viện Đại học Y Dược (cơ sở 2)
Giảng viên Đại học Y dược
Bệnh viện Hùng Vương
Giám đốc chuyên môn Phòng khám Hoàng Gia- Hoang Gia Health
ĐĂNG KÝ KHÁM VÀ TƯ VẤN TẠI:
KHÁM THAI 3 THÁNG CUỐI
Tam cá nguyệt thứ 3 (từ khi thai nhi được 27 tuần cho đến khi sinh) được xem là giai đoạn thai nhi tăng trưởng nhanh nhất. Vì vậy, sự chăm sóc của mẹ trong giai đoạn này đặc biệt quan trọng, vừa có tác dụng hỗ trợ cho sự phát triển, vừa chuẩn bị cho sự chào đời của con một cách tốt nhất
1/ Tầm quan trọng của việc chăm sóc tiền sản 3 tháng cuối thai kỳ
Về cơ bản, sự phát triển của thai nhi trong giai đoạn cuối thai kỳ gần như đã hoàn chỉnh về mặt cấu trúc các cơ quan. Tuy nhiên, không phải cấu trúc thai nhi trong giai đoạn 3 tháng giữa được xác định bình thường có nghĩa là trong giai đoạn 3 tháng cuối cũng bình thường. Có những bất thường về mặt cấu trúc của thai nhi đã có trong giai đoạn 3 tháng đầu nhưng chưa thể phát hiện được. Đến giai đoạn này, các bất thường cấu trúc thai nhi bộc lộ rõ hơn, và có thể phát hiện được qua thăm khám.
Việc khám thai 3 tháng cuối giúp phát hiện và điều trị các bệnh lý nội khoa của mẹ như đái tháo đường, tiền sản giật, sản giật, tim, tuyến giáp. Những bệnh lý này không những có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ trong suốt quá trình mang thai mà có thể ảnh hưởng đến sự an toàn của cả mẹ và em bé trong cuộc sinh và sau sinh.
Ngoài ra, việc khám thai ba tháng cuối còn giúp phát hiện và chuẩn bị xử trí các bất thường về “phần phụ” như các bất thường về bánh nhau, dây rốn, nước ối… Gọi là “phần phụ” vì nó không phải là “phần chính”- thai nhi. Tuy nhiên, những bất thường của “phần phụ” này ảnh hưởng không nhỏ đến thai nhi. Dây rốn quấn cổ, dây rốn thắt nút, dây rốn có một động mạch, dây rốn bám màng…, nhau tiền đạo, bánh nhau phụ, mạch máu tiền đạo…, thiểu ối, đa ối…, dãi sợi ối… là những bất thường không chỉ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi mà còn cả người mẹ.
2/ Chế độ dinh dưỡng chuẩn cho thai phát triển toàn diện nhất
Trong giai đoạn “nước rút” này, mỗi ngày, bầu nên cố gắng ăn nhiều rau xanh, trái cây, đồ biển, cá, tôm, cua, ốc…
Những quan điểm sai lầm như “uống nước mía cho con sinh ra sạch” cần nên loại bỏ! Việc uống nước mía chỉ cung cấp nước cho các thai phụ. Thành phần đường trong nước mía ngoài việc cung cấp năng lượng cho thai phụ thì không có lợi gì cả. Đường trong nước mía chỉ góp phần đưa các thai phụ vào tình trạng đái tháo đường nhanh thai kỳ nhanh hơn, trẻ sinh ra dễ bị sang chấn sản khoa, kẹt vai, gãy xương đòn, liệt đám rối thần kinh cánh tay…
3/ Tập thể dục 3 tháng cuối: Lợi mẹ, lợi con!
Thể dục khi mang thai, nhất là những bài tập thể dục trong 3 tháng cuối thai kỳ không chỉ giúp mẹ bầu kiểm soát mức cân nặng, ngăn ngừa đái tháo đường thai kỳ và những biến chứng nguy hiểm mà còn có ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của thai nhi trong giai đoạn này.
Tuy nhiên, việc tập thể dục cũng tùy từng tình trạng thai kỳ. Không phải thai phụ nào cũng tập thể dục như nhau. Những người bị dọa sinh non hoặc tiền sử sinh non, khâu eo cổ tử cung, những người bị nhau bám thấp, nhau tiền đạo, những người đang mang song thai hoặc đa thai…, việc “đi bộ quá nhiều cho dễ sinh” như quan điểm được truyền miệng xưa nay có thể làm cho các thai phụ chuyển dạ sinh sớm hơn, sinh non…
4/ Học cách“hít thở”
Hít thở có gì phải học?
Con người sinh ra phải “học ăn, học nói, học gói, học mở”. Chuyện hít thở là chuyện tự nhiên, ai cũng biết, không cần phải học!
Đúng vậy. Nếu chỉ để bản thân sống được thì không cần phải học “hít thở”. Nhưng để sinh đẻ ra được đứa con khỏe mạnh thì phải học “hít thở”. Hít thở sao cho hơi thở dài hơn, lượng oxy hít vào nhiều hơn, chuẩn bị cho một hơi rặn dài hơn để rặn sinh. Đây là một trong những bước chuẩn bị quan trọng cho quá trình chào đời của bé, giúp các bà mẹ cảm thấy tự tin hơn khi bước vào phòng sinh.
Trưởng Phòng khám Phụ Sản- Bệnh viện Đại học Y Dược (cơ sở 2)
Trưởng Đơn vị Hậu Sản- Hậu phẫu- Bệnh viện Đại học Y Dược (cơ sở 2)
Giảng viên Đại học Y dược
Bệnh viện Hùng Vương
Giám đốc chuyên môn Phòng khám Hoàng Gia- Hoang Gia Health
ĐĂNG KÝ KHÁM VÀ TƯ VẤN TẠI:
284B Nguyễn Trọng Tuyển, P 10, Q.Phú Nhuận, HCM
028.2244.6668